Hot off the heels of being condemned by the European Court of Human Rights for systemic pushbacks, Greece is also violating the rights of asylum seekers in the digital arena. 

[Δείτε παρακάτω για το δελτίο τύπου στα ελληνικά]

21 January 2025, Samos, Greece. Asylum seekers arriving in Samos report their mobile phones are forcibly removed by the authorities, Samos-based NGO I Have Rights and the Border Violence Monitoring Network (BVMN) revealed today. This makes the forcible and widespread removal of phones the latest in a string of covert operations, denied by the Greek authorities, systematically deployed against people seeking safety at Europe’s borders. Earlier this month the European Court of Human Rights found that the Greek authorities systematically engage in covert pushbacks, operations that the Government denies.

According Pauline F., Research and Advocacy Coordinator on New Technologies at BVMN:

We are deeply concerned by reports that people on the move’s phones are forcibly removed by the authorities upon arrival to Samos. We are not surprised that the authorities deny removing the phones of people on the move upon arrival to Samos. To date, they continue to deny other covert operations such as pushbacks.

As detailed in the report Controlled and Confined: Unveiling the Impact of Technology in the Samos Closed Controlled Access Centre out today, when questioned on the matter, the relevant authorities have given contradictory information. While the Hellenic Police on Samos deny the practice, the Frontex Fundamental Rights Office confirmed by email that it is prescribed in their confidential operational plans. The denial by the reportedly responsible authority and lack of procedure followed raises serious questions about the practice’s compliance with law. 

The report investigates the human impact of technology on Samos, shedding light on how the surveillance infrastructure on Samos—including the removal of phones and in the CCAC the use of drones, CCTV, AI-driven systems, and biometric scanning—impacts people living and working in the Samos Closed Controlled Access Centre (CCAC). 

The findings are based on 59 interviews with current and former asylum seekers on Samos and with seven people who work or have worked in the Samos CCAC:

I feel bad, I don’t know why [they do it], in the centre you meet new people, you can’t contact them, phone is company […] I am not okay with the phone being taken.

More than half of the people interviewed expressed negative feelings such as feeling scared or worried about the content of their phones being analysed, and their privacy being invaded. For example, fears were expressed that the phone removal might have negative consequences on their asylum claim:

It tortures your mind. Maybe I will be sent back to Turkey or to my country, that is torture.

Since opening in 2021, the CCAC has operated as a quasi de facto detention and reception facility, acting as a blueprint for the EU’s New Pact on Migration. Its prison-like environment and intrusive technological control mechanisms have drawn significant criticism from national and international bodies for violating human and data protection rights. 

This includes the Hellenic Data Protection Authority (HDPA) who in April 2024 handed down the largest fine in Greece’s history to the Ministry of Migration and Asylum for violating data protection laws in the CCAC and ordered the Ministry to act. Today’s report suggests that many of the HDPA’s recommendations have not been implemented. Invasive technology in the facility continues to be deployed without a clear legal basis and without people on the move and workers being aware of how they are being surveilled. 

As detailed by Ella Dodd, Advocacy and Strategy Coordinator at I Have Rights: 

People seeking safety on our island are not criminals. The EU and Greek authorities promised that the CCAC would be a model, humane facility. Yet reports both from people on the move and workers attest to the inhumanity of the structure and its panoptic surveillance architecture. 

The report highlights the urgent need for action to safeguard the rights of people on the move and challenges the use of invasive technology in facilities like the Samos CCAC. The urgency for action is becoming further apparent, this month the Greek Migration and Asylum Minister Nikos Panagiotopoulos identified “utilizing advanced technologies, such as drones, thermal cameras and data analysis systems, to ensure the effective guarding of our borders” as a key initiative for 2025. 

Visit the link below to access the report and its executive summary.

The report is a result of a year-long research project between I Have Rights and the Border Violence Monitoring Network, supported by the Digital Freedom Fund. 

Press contacts:

Read the Full Report
Read the Executive Summary

Δελτίο τύπου: ΜΚΟ στην Σάμο αποκαλύπτουν συγκεκαλυμμένη επιχείρηση εναντίον αιτούντων άσυλο και την επεμβατική χρήση τεχνολογίας στην Κλειστή Ελεγχόμενη Δομή της Σάμου.

Αμέσως μετά την καταδίκη της ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για συστημικές επαναπροωθήσεις, η Ελλάδα παραβιάζει τα δικαιώματα αιτούντων άσυλο και στον ψηφιακό τομέα.

21 Ιανουαρίου 2025, Σάμος, Ελλάδα. Αιτούντες άσυλο που καταφθάνουν στην Σάμο καταγγέλλουν ότι τα κινητά τους τηλέφωνα αφαιρούνται με βία από τις αρχές, όπως αποκαλύπτουν σήμερα η ΜΚΟ I Have Rights που εδράζεται στη Σάμο και το Δίκτυο Ελέγχου Συνοριακής Βίας (BVMN). Αυτό κάνει την εξαναγκαστική και εκτεταμένη αφαίρεση κινητών τηλεφώνων την πιο πρόσφατη σε μια αλυσίδα συγκεκαλυμμένων επιχειρήσεων, τις οποίες αρνούνται οι ελληνικές αρχές, που συστηματικά χρησιμοποιούνται εναντίον ανθρώπων που αναζητούν ασφάλεια στα σύνορα της Ευρώπης. Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έκρινε πως οι ελληνικές αρχές συστηματικά εμπλέκονται σε συγκεκαλυμμένες επαναπροωθήσεις, επιχειρήσεις που η Κυβέρνηση αρνείται.

Είμαστε βαθιά ανήσυχοι από καταγγελίες ότι τα κινητά τηλέφωνα αιτούντων άσυλο αφαιρούνται από τις αρχές με τον ερχομό τους στην Σάμο

λέει η Pauline F., Research and Advocacy Coordinator on New Technologies στο BVMN

δεν μένουμε έκπληκτοι από το γεγονός ότι οι αρχές αρνούνται την αφαίρεση των κινητών των αιτούντων άσυλο μόλις φθάνουν στην Σάμο. Έως σήμερα, εξακολουθούν να αρνούνται άλλες συγκεκαλυμμένες επιχειρήσεις όπως επαναπροωθήσεις.

Όπως επεξηγείται στην έκθεση Controlled and Confined: Unveiling the Impact of Technology in the Samos Closed Controlled Access Centre που δημοσιεύθηκε σήμερα, όταν ερωτήθησαν πάνω στο ζήτημα, οι σχετικές αρχές έδωσαν αντιφατικές πληροφορίες. Ενώ η Ελληνική Αστυνομία στην Σάμο αρνήθηκε την πρακτική, το Γραφείο του Υπευθύνου Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Frontex επιβεβαίωσε μέσω email ότι αυτή προβλέπεται στα εμπιστευτικά επιχειρησιακά τους σχέδια. Η άρνηση από τις φερόμενες ως αρμόδιες αρχές και η έλλειψη ακολουθούμενης διαδικασίας γεννά σοβαρά ερωτηματικά σχετικά με την νομιμότητα της πρακτικής.

Η έκθεση ερευνά τον ανθρώπινο αντίκτυπο της τεχνολογίας στην Σάμο, ρίχνοντας φως στο πώς οι υποδομές παρακολούθησης στο νησί -συμπεριλαμβανομένων της αφαίρεσης των κινητών και εντός της ΚΕΔ της χρήσης drones, κλειστού συστήματος καμερών παρακολούθησης, συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης, και βιομετρικού ελέγχου- επηρεάζουν τους ανθρώπους που διαμένουν και εργάζονται εντός της Κλειστής Ελεγχόμενης Δομής Σάμου (ΚΕΔ).

Τα ευρήματα βασίζονται σε 59 συνεντεύξεις με νυν και πρώην αιτούντες άσυλο στην Σάμο και με επτά άτομα που εργάζονται ή έχουν εργαστεί στην ΚΕΔ Σάμου.

Νιώθω άσχημα, δεν ξέρω γιατί [το κάνουν], στο κέντρο γνωρίζεις νέους ανθρώπους, δεν μπορείς να έρθεις σε επαφή μαζί τους, το τηλέφωνο είναι παρέα […] δεν είμαι εντάξει με το να μου παίρνουν το τηλέφωνο.

Πάνω από τα μισά άτομα που ερωτήθησαν εξέφρασαν αρνητικά αισθήματα όπως φόβο ή ανησυχία για πιθανή ανάλυση του περιεχομένου των τηλεφώνων τους, αλλά και για την παραβίαση  της ιδιωτικότητάς τους. Για παράδειγμα, εξέφρασαν φόβους ότι η αφαίρεση του κινητού μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στην αίτηση ασύλου τους:

Σου βασανίζει το μυαλό. Μπορεί να με στείλουν πίσω στην Τουρκία ή στην χώρα μου, αυτό είναι βασανιστήριο.

Από τότε που άνοιξε το 2021, η ΚΕΔ έχει λειτουργήσει ως υποδομή οιονεί de facto κράτησης και υποδοχής, ενεργώντας ως το πρότυπο για το νέο Σύμφωνο για την Μετανάστευση της ΕΕ. Το περιβάλλον της που θυμίζει φυλακή και οι επεμβατικοί μηχανισμοί τεχνολογικού ελέγχου έχουν γίνει αντικείμενο σημαντικής κριτικής από εθνικούς και διεθνείς φορείς για παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δικαιωμάτων προστασίας προσωπικών δεδομένων.

Σε αυτούς περιλαμβάνεται η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ), η οποία τον Απρίλιο του 2024 επέβαλε το μεγαλύτερο πρόστιμο στην ελληνική ιστορία στο Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου για την παραβίαση των νόμων προστασίας προσωπικών δεδομένων στην ΚΕΔ και ζήτησε την άμεση ενέργεια του Υπουργείου προς συμμόρφωση. Η έκθεση εκφράζει ότι πολλές από τις συστάσεις της ΑΠΔΠΧ δεν έχουν υλοποιηθεί. Η επεμβατική τεχνολογία στην δομή συνεχίζει να χρησιμοποιείται χωρίς σαφή νομική βάση και χωρίς οι αιτούντες άσυλο και οι εργαζόμενοι να γνωρίζουν τους τρόπους με τους οποίους παρακολουθούνται.

Όπως αναφέρει η Ella Dodd, Advocacy and Strategy Coordinator στην I Have Rights:

Οι άνθρωποι που αναζητούν ασφάλεια στο νησί μας δεν είναι εγκληματίες. Οι ευρωπαϊκές και οι ελληνικές αρχές υποσχέθηκαν ότι η ΚΕΔ θα είναι μια πρότυπη, ανθρώπινη υποδομή. Όμως, οι καταγγελίες από τους αιτούντες άσυλο και τους εργαζομένους βεβαιώνουν τον απάνθρωπο χαρακτήρα της δομής και της πανοπτικής αρχιτεκτονικής παρακολούθησής της.

Η έκθεση υπογραμμίζει την άμεση ανάγκη για δράση για την διασφάλιση των δικαιωμάτων των αιτούντων άσυλο και θέτει υπό αμφισβήτηση την χρήση επεμβατικής τεχνολογίας σε δομές όπως η ΚΕΔ Σάμου. Η ανάγκη για άμεση δράση γίνεται όλο και περισσότερο εμφανής καθώς αυτόν τον μήνα ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νίκος Παναγιωτόπουλος, έθεσε ως κεντρικό πυλώνα της στρατηγικής για το 2025 να «αξιοποιούμε προηγμένες τεχνολογίες, όπως drones, θερμικές κάμερες και συστήματα ανάλυσης δεδομένων, για να διασφαλίσουμε την αποτελεσματική φύλαξη των συνόρων μας». 

Επισκεφτείτε τον σύνδεσμο παρακάτω για να διαβάσετε την έκθεση και την συνοπτική παρουσίασή της.

Η έκθεση είναι το αποτέλεσμα έργου έρευνας ενός χρόνου μεταξύ της I Have Rights και του BVMN, υποστηριζόμενο από το Digital Freedom Fund.

Επαφές επικοινωνίας:

  • Salomé Brun | Advocacy and Communication Officer | I Have Rights | advocacy@ihaverights.eu 
  • Fezile Osum | Legal Coordinator | Border Violence Monitoring Network | legal@borderviolence.eu